Choroba hemoroidalna
Agata Sobel
Nazwa jednostki chorobowej:
Choroba hemoroidalna, guzki krwawnicze, guzy krwawnicze, żylaki odbytu, hemoroidy
(varices haemorrhoidales, hemorrhoids)
Epidemiologia:
Najczęściej spotykana choroba odbytu. Ok. 50% populacji cierpi na tę chorobę przynajmniej raz w ciągu swojego życia. Określa się, że co trzecia osoba po 30r.ż. cierpi na chorobę hemoroidalną.
Etiopatogeneza:
Guzki krwawnicze to poszerzone, nabrzmiałe żyły splotu odbytniczego powodujące utrudniony odpływ krwi.
Podział:
- wewnętrzne żylaki odbytu – niewidoczne na zewnątrz odbytnicy
- zewnętrzne żylaki odbytu – widoczne na zewnątrz odbytnicy, pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
Klasyfikacja ze względu na stopień powiększenia guzków:
I° nie wypadające na zewnątrz, widoczne w badaniu endoskopowym
II° wypadające na zewnątrz podczas wypróżniania, samoistnie cofające się
III° wypadające podczas wypróżniania, ale odprowadzane ręcznie
IV° wypadnięte guzki, których nie udaje się odprowadzić, nie zmniejszają się, ulegają zakrzepicy
Przyczyny:
- siedzący tryb życia
- przewlekłe zaparcia powodujące wzmożone ciśnienie w bańce odbytnicy
- częste biegunki
- ciąża i poród naturalny
- nadciśnienie w żyle wrotnej
- dieta ubogoresztkowa, bogatotłuszczowa
- alkoholizm
- dźwiganie ciężkich przedmiotów
Objawy kliniczne:
- krwawienia w czasie oddawania stolca lub bezpośrednio po
- świąd i pieczenie w okolicy odbytu
- wypadanie żylaków
- wysięk, śluz w odbycie
- bóle w okolicy odbytu
- zadzierzgnięcie guzka (chory odczuwa ból przy siedzeniu)
Diagnostyka:
- wywiad
- badanie per rectum
- anoskopia – badanie endoskopowe końcowego odcinka odbytnicy
- rektoskopia – badanie endoskopowe odbytnicy
- kolonoskopia – badanie endoskopowe jelita grubego
- rtg z doodbytniczym wlewem kontrastowym
Leczenie:
- leczenie objawowe, zachowawcze:
- zalecana dieta beztłuszczowa, bez ostrych przypraw, bez alkoholu
- uregulowanie wypróżnień – dieta bogatobłonnikowa, zwiększenie podaży płynów
- czopki i maści z niesteroidowymi środkami przeciw zapalnymi
- leki znieczulające
- środki odkażające
- leczenie instrumentalne – w przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przyniesie skutku:
- metoda Barrona – zakładanie gumowych, elastycznych podwiązek na guzek za pomocą ligatora. Dodatkowo stosuje się krioterapię guzka krwawniczego fotokoagulacja podczerwienią
- sklerotyzacja (obliteracja) – usuwanie guzków poprzez ich zasklepienie. Polega na podaniu środka obliterującego pod błonę śluzową
- leczenie laserowe – zbliżone do fotokoagulacji, powoduje martwicę guzka hemoroidalnego
- leczenie chirurgiczne:
- metoda Milligana-Morgana – najczęściej stosowana metoda polegająca na podkłuciu i wycięciu zmienionych chorobowo guzków pozostawiając otwarte do wygojenia się rany
- metoda Longo – metoda z użyciem okrężnego zszywacza (sztaplera), polegająca na wycięciu cylindra błony śluzowej powyżej guzków krwawniczych wraz z naczyniami doprowadzającymi krew i zszycie jej u podstawy
- metoda Fergusona – zbliżona do metody Milligana-Morgana, różni się tylko tym, że w tej metodzie ranę zamyka się szwem ciągłym
Powikłania:
- ból miejsca operowanego
- krwawienia
- ustępujące zatrzymanie moczu i/lub stolca
- zwężenie kanału odbytu
Piśmiennictwo:
Fibak J. i wsp., Chirurgia - Podręcznik dla studentów. Wyd. 3, Warszawa, PZWL, 2002
Gertraud Luce-Wunderle, Anita Debrand-Passard – Pielęgniarstwo operacyjne. Wyd. 4, Munchen, Elsevier Urban&Partner, 2006
Noszczyk W. i wsp., Chirurgia. Wyd. 1, Warszawa, PZWL, 2005