Agata Sobel

Nazwa jednostki chorobowej

Rak żołądka

(carcinoma ventriculi, gastric cancer)

Epidemiologia

Rak żołądka jest jednym z najczęstszych nowotworów. Współczynnik zachorowalności i umieralności dla populacji polskiej wynosi odpowiednio 8,6 i 7,3/100 tys. kobiet i 21,4 i 15,6/100tys. dla mężczyzn.

Ryzyko zachorowalności na raka żołądka wzrasta wraz z wiekiem. Jednak obserwuje się zachorowania wśród każdej grupy wiekowej.

Etiopatogeneza

Ze względu na charakter histopatologiczny wyróżnia się (klasyfikacja Laurena):

• typ jelitowy (Lauren I) (carcinoma intestinalis) – spotykany dwa razy częściej u mężczyzn, szczególnie po 60 r.ż Na jego wystąpienie wpływają czynniki środowiskowe i nawyki żywieniowe.
• typ rozlany (Lauren II) (carcinoma diffusum) – spotykany jednakowo często u obu płci w młodszym wieku. Wpływ na jego wystąpienie mają czynniki genetyczne.

Czynniki ryzyka:

• genetyczne predyspozycje
• niskie spożycie warzyw i owoców
• dieta bogata w sól
• spożywanie produktów wędzonych
• palenie tytoniu
• neoplazja śródbłonkowa (niekontrolowany wzrost komórek, które przekształciły się w komórki nowotworowe)
• przewlekłe owrzodzenie żołądka
• zakażenia Helicobacter Pylori
• brak kwasu solnego w żołądku
• niedokrwistość złośliwa
• zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka
• stan po resekcji żołądka

Objawy kliniczne

• objawy raka wczesnego
• uczucie pełności po jedzeniu
• bóle w nadbrzuszu
• nudności
• objawy późne
• nudności i wymioty
• utrata apetytu
• dysfagia (trudności w połykaniu)
• ból w nadbrzuszu
• smoliste stolce
• zmniejszenie masy ciała
• guz wyczuwalny poza odbytnicą w badaniu per rectum (tzw. próg Blummera)
• zaawansowany rak żołądka
• przerzuty do węzłów chłonnych nadobojczykowych (węzeł Virchowa)
• guz w nadbrzuszu
• ogólne wyniszczenie

 Diagnostyka ( diagnostyka laboratoryjna, obrazowa i inne)

Badania laboratoryjne:

• morfologia krwi - objawy anemii (zmniejszenie liczby erytrocytów)
• proteinogram (spadek stężenie albumin)
• badanie kału na obecność krwi utajonej

Badania endoskopowe - umożliwia ocenę błony śluzowej żołądka. W podejrzeniu raka żołądka pobiera się za każdym razem wycinki do badania histopatologicznego

Badania obrazowe – dzięki nim możliwe jest ustalenie rozpoznania, głębokości oraz oceny rozległości raka żołądka, określenie obecności przerzutów do węzłów chłonnych.

• RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego       
• USG – umożliwia określenie obecności przerzutów do innych narządów
• TK – tomografia komputerowa
• EUS – endoskopowa ultrasonografia
• PET – pozytonowa tomografia emisyjna

        
Laparoskopia

Różnicowanie

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
• chłoniak żołądka
• choroby przełyku trudne do odróżnienia, szczególnie gdy objawami towarzyszącymi są: dysfagia, postępujące wyniszczenie

Leczenie

Rak wczesny

        
endoskopowo wykonana resekcja śluzówkowa częściowa lub całkowita resekcja żołądka

Rak zaawansowany

1. operacje paliatywne

• wykonanie gastrostomii odżywczej
• wykonanie jejunostomii odżywczej
• wsunięcie guza wraz z częściową resekcją żołądka

1. chemioterapia
2. immunoterapia
3. radioterapia

Powikłania

• krwawienia z guza 
• przedziurawienie guza
• zaburzenia w drożności odźwiernika

Rokowanie

• rak wczesny – 90% pacjentów po usunięciu guza przeżywa 5 lat
• rak  zaawansowany – przeżywalność wśród pacjentów wynosi 5 lat i dotyczy 20% chorych po radykalnym leczeniu

Rokowanie uzależnione jest od charakteru, rozległości i głębokości wyciętej zmiany i liczby przerzutów zarówno do węzłów chłonnych jak i innych narządów.

Piśmiennictwo:

1. Fibak J. i wsp., Chirurgia - Podręcznik dla studentów. Wyd. 3, Warszawa, PZWL, 2002
2. Gertraud Luce-Wunderle, Anita Debrand-Passard – Pielęgniarstwo operacyjne. Wyd. 4, Munchen, Elsevier Urban&Partner, 2006
3. Noszczyk W. i wsp., Chirurgia. Wyd. 1, Warszawa, PZWL, 2005